รอบรู้เรื่องอัญมณี ตอนที่ 7 : วิธีการดูพลอยแท้

            หลักในการแยกพลอยแท้และพลอยเทียมด้วย Loupe คือ การดู “ตำหนิภายใน” (Inclusion) หรือมลทินภายใน ซึ่งตำหนิในพลอยแท้เป็นตำหนิธรรมชาติที่อยู่ในเนื้อพลอยในรูปแบบต่างๆ เช่น ผลึกแร่ ตำหนิของเหลว ลักษณะแถบสีตรงหรือหักมุม ฯลฯ ตำหนิเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นมาได้ทั้งก่อนและหลังการเกิดพลอย หรือสามารถเกิดขึ้นมาพร้อมๆกับการตกผลึกของพลอย

            สำหรับมือใหม่ การใช้ Loupe กำลังขยาย 10 เท่าในการดูพลอย อาจจะดูยากซักหน่อย แต่ถ้าหากคุณต้องการที่จะจริงจังกับการค้าขายอัญมณีแล้วล่ะก็ ผู้เขียนแนะนำให้ซื้อกล้อง Microscope สำหรับส่องอัญมณีไว้ซักตัว จะช่วยในการดูตำหนิในพลอยได้ชัดเจนกว่ามาก เนื่องจากมีกำลังขยายสูงถึง 45 เท่า แต่ทั้งนี้ราคาของกล้อง Microscope ก็สูงกว่า Loupe มากเช่นกัน

การที่จะดูพลอยแท้ให้เป็น เราต้องรู้จักชนิดของตำหนิเสียก่อน ตำหนิแต่ละชนิดมีลักษณะแตกต่างกันไป ดังนี้ (ภาพถ่ายตำหนิ ถ่ายจากกล้อง Microscope)

Fingerprints - ตำหนิรูปลายนิ้วมือ

เป็นตำหนิของเหลวที่มีลักษณะคล้ายลายนิ้วมือ ซึ่งเกิดจากการที่ของเหลวไหลเข้าไปในรอยแตกและถูกสมานด้วยเนื้อพลอย บางครั้งดูคล้ายขนนกเกาะอยู่ตามผิวด้านในของเนื้อพลอย เวลาดูต้องระวังสับสนกับรอยแตกธรรมดา

Crystals - ผลึกแร่

เป็นผลึกธรรมชาติของแร่หลายชนิดที่อยู่ในเนื้อพลอย สามารถมีได้หลายรูปทรง เช่น เป็นแท่ง ก้อนโค้งมน ก้อนผลึกเหลี่ยม มีทั้งแบบเนื้อใสและเนื้อขุ่น



 

Needles - ตำหนิเส้นเข็ม

เป็นตำหนิแร่ที่มีรูปร่างเหมือนเข็ม ซึ่งมีทั้งแบบลักษณะเส้นสั้นและยาว เส้นเล็กและเส้นใหญ่ อาจอยู่กันเป็นกลุ่มหรือเส้นเดี่ยว ตำหนิเส้นเข็มที่สามารถพบได้บ่อยคือ เส้นเข็มแร่รูไทล์ (Rutile)

Silk - ตำหนิเส้นไหม

มีลักษณะคล้ายตำหนิเส้นเข็มแต่สั้นกว่าและอยู่กันเป็นกลุ่มหนาแน่นกว่า มีหลายเส้นตัดกันในทิศทางที่ต่างกัน ตำหนิชนิดนี้เป็นตำหนิสำคัญที่ทำให้เกิดสตาร์ในพลอย

Liquid inclusions - ตำหนิของเหลว

เป็นตำหนิของเหลวที่อยู่ภายในเนื้อพลอย ดูแล้วคล้ายน้ำใสๆกระจายอยู่ในเนื้อพลอย บางครั้งมีลักษณะเหมือนแผ่นฟิล์มบางๆ (Thin film) 

                                                                                                              

2-phase inclusion - ตำหนิ 2 สถานะ

มีลักษณะเป็นของเหลวและมีแก๊สอยู่ในของเหลวที่เป็นฟองอากาศอยู่ภายใน บางครั้งฟองอากาศสามารถขยับได้เมื่อพลิกพลอยไปมา

 

3-Phase inclusion - ตำหนิ 3 สถานะ

มีลักษณะเป็นของเหลว มีแก๊สและผลึกเล็กๆ (ของแข็ง) อยู่ในของเหลวนั้น ตำหนิชนิดนี้พบมากในพลอยมรกต


Minute Particles - ตำหนิฝุ่น

มีลักษณะเหมือนฝุ่นกระจัดกระจายอยู่ในเนื้อพลอย อาจอยู่กันเป็นกลุ่มหรือเป็นทางตามแนวแถบสี

 

Straight and Angular color banding - แถบสีตรงและแถบสีหักมุม

เป็นแถบสีตามธรรมชาติของเนื้อพลอย ซึ่งมีลักษณะเป็นแถบสีตรงและแถบสีหักมุม

Growth lines - เส้นการเจริญเติบโตหรือแนวการโตของผลึก

เป็นร่องรอยการเจริญเติบโตตามธรรมชาติของพลอย มีลักษณะเป็นเส้นตรงอยู่ภายในเนื้อพลอย อาจเห็นเป็นเส้นตรงตัดกันหลายเส้นหรือเส้นตรงหักมุม บางคนก็เรียกว่า เส้นหิน

    

พลอยแท้ควรมีตำหนิเหล่านี้ให้เห็น ยิ่งมีมากชนิด ก็สามารถสรุปว่าเป็นพลอยแท้ได้ง่ายขึ้น หลังจากที่รู้จักตำหนิธรรมชาติชนิดต่างๆแล้ว ลองหยิบพลอยขึ้นมาส่องดูซักเม็ด ดูว่ามีตำหนิอย่างที่บอกหรือเปล่า สำหรับคนที่ดูครั้งแรกแล้วยังดูไม่ออก ก็ไม่ต้องกังวลไป ต้องอาศัยการฝึกฝนบ่อยๆจึงจะชำนาญขึ้น


อ่านต่อ - ตอนที่ 8 https://www.gemsharmonyshop.com/b/20

อ่านตอนที่ 6 https://www.gemsharmonyshop.com/b/18