รอบรู้เรื่องอัญมณี ตอนที่ 10 : ทับทิม (Ruby)

          ทับทิมจัดอยู่ในพลอยเนื้อแข็งในตระกูลคอรันดัม (Corundum) มีความแข็งเท่ากับ 9 เป็นอัญมณีที่มีสีแดง มีหลายเฉดสี ตั้งแต่สีแดงสด แดงอมม่วง แดงอมชมพู แดงอมส้ม ทับทิมได้ชื่อว่าเป็น ราชาแห่งอัญมณี (King of Gems) สีที่ว่ากันว่าสวยที่สุดคือสี “Pigeon Blood” หรือสีแดงเลือดนกพิราบ ซึ่งมีสีแดงสด (Vivid Red) อย่างไรก็ตาม ความสวยของทับทิมขึ้นอยู่กับความพอใจและรสนิยมของแต่ละคน บางคนชอบทับทิมสีหวานๆแบบสีแดงอมชมพู บางคนชอบสีแบบทับทิมไทยคือสีแดงโทนมืดๆก็มี

การเจียระไนของทับทิม มีทั้งที่เป็นเหลี่ยมเจียระไนรูปร่างต่างๆและการเจียระไนแบบหลังเบี้ย ทับทิมหลังเบี้ยมักมีเนื้อตันและตำหนิมาก ยกเว้นทับทิมที่มีปรากฏการณ์สตาร์ หรือที่คนไทยเรียกว่า สาแหรก มีตั้งแต่คุณภาพดีจนถึงเนื้อตัน ซึ่งภาษาพื้นเมืองจะเรียกทับทิมชนิดนี้ว่า “กิมบ่เซี่ยง” อาจเห็นเป็นสตาร์ 6 ขาชัดเจน หรือเห็นเป็นแค่เหลือบสีขาว บางเม็ดสีพลอยไม่สม่ำเสมอ มีสีขาวในเนื้อสีแดง ก็ยังเรียกว่ากิมบ่เซี่ยงเช่นกัน

การซื้อขายโดยทั่วไปจะคิดเป็นราคาต่อกะรัต น้ำหนักที่มากขึ้น ราคาต่อกะรัตก็ยิ่งสูงขึ้น เนื่องจากความหายากนั่นเอง ยกตัวอย่างเช่น ทับทิมน้ำหนัก 2 กะรัต จะมีราคาต่อกะรัตแพงกว่าทับทิมน้ำหนัก 1 กะรัต ในคุณภาพที่เท่าๆกัน

แหล่งทับทิมที่สำคัญได้แก่ พม่า เวียดนาม อัฟกานิสถาน และแถบแอฟริกาได้แก่ แทนซาเนีย เคนยา โมแซมบิค มาดากัสการ์ ส่วนทับทิมไทยที่เรียกกันว่าทับทิมสยาม สามารถพบได้ในแถบจังหวัดจันทบุรีและตราด ปัจจุบันค่อนข้างเหลือน้อยแล้ว ซึ่งทับทิมที่มาจากแหล่งที่ต่างกันนี้ จะมีลักษณะตำหนิ เฉดสี ที่แตกต่างกันออกไป จึงทำให้มีผลต่อระดับราคาที่แตกต่างกันด้วย

**สิ่งที่ต้องพิจารณาเมื่อซื้อทับทิม**

แท้หรือเทียม

โดยธรรมชาติของทับทิมมักจะมีตำหนิหรือมลทินธรรมชาติ ซึ่งสามารถสังเกตเห็นจากตาเปล่าได้ง่าย ตำหนิที่พบบ่อย คือ ตำหนิรูปลายนิ้วมือ (Fingerprint) ผลึกแร่ (Crystal) เส้นเข็ม (Needles) และตำหนิฝุ่นหรือหมอก (Minute Particles) เวลาซื้อก็ควรส่องดูตำหนิด้วยลูปซักนิด เพื่อให้แน่ใจว่าเป็นพลอยแท้ หากเจอทับทิมที่มีสีสดและเนื้อใสสะอาดเกินไป ให้ระวังไว้ก่อนว่าอาจจะเป็นทับทิมสังเคราะห์ คิวบิคเซอร์โคเนีย แก้วหรือพลาสติก ก็เป็นได้ นอกจากนี้ควรระวังพลอยชนิดอื่นที่มีสีแดงเหมือนกัน เช่น โกเมนสีแดง สปิเนลสีแดง หรือแม้แต่พลอยปะก็ควรระวังเช่นกัน

การปรับปรุงคุณภาพ

ทับทิมที่มีการเผาแบบดั้งเดิมและการเผาแบบใส่สารแก้วตะกั่ว มีราคาต่างกันมาก เรียกได้ว่าต่างกันหลักพันหลักหมื่นเลยทีเดียว การพิจารณาเรื่องการปรับปรุงคุณภาพจึงมีความสำคัญ ถึงแม้ว่าเราจะซื้อทับทิมเผาแก้วตะกั่วในราคาถูก แต่ทับทิมชนิดนี้ค่อนข้างบอบบาง เวลานำพลอยไปขึ้นตัวเรือนต้องมีความระมัดระวัง เนื่องจากความร้อนอาจทำให้พลอยเป็นรอยร้าวได้ ดังนั้นทับทิมที่มีการเผาแบบดั้งเดิมจะเป็นที่ยอมรับกันในตลาดมากกว่าและมีราคาสูงกว่า นอกจากนี้ยังมีทับทิมอีกชนิดหนึ่งที่ต้องระวังคือ ทับทิมย้อมสี ซึ่งมักนำทับทิมคุณภาพต่ำและมีรอยแตกมากมาย้อมสีให้มีสีสดขึ้น โดยเราจะสามารถสังเกตเห็นสีที่อยู่ตามรอยแตกได้ ดังนั้น ก่อนซื้อทับทิมซักเม็ด ก็ควรทราบก่อนว่ามีการปรับปรุงคุณภาพแบบใดมา

สี

ทับทิมที่มีสีสวย ควรมีสีสม่ำเสมอ ไม่มืดหรือสว่างเกินไป ซึ่งแต่ละคนอาจชอบเฉดสีที่ต่างกันครับ สีที่นิยมจะเป็นสีแดงสด หรือแดงอมชมพู สีแดงอมชมพูนิดๆจะทำให้ทับทิมมองดูหวานสดใส แต่ถ้ามีสีแดงอมม่วงมากเกินไป จะทำให้ทับทิมมองดูทึมๆ คล้ำๆ การเลือกซื้อควรดูกับแสงธรรมชาติหรือภายใต้โคมไฟแสงสีขาว ไม่ควรซื้อภายใต้แสงสีส้มเพราะจะทำให้ดูสีสดกว่าความเป็นจริง

ความสะอาด

ทับทิมมักจะมีตำหนิตามธรรมชาติอยู่แล้ว ทับทิมแท้ที่มีเนื้อใสสะอาดค่อนข้างหายาก เวลาเลือกซื้อก็ควรเลือกที่ตำหนิไม่บดบังประกายของทับทิมมากจนเกินไป ให้พลอยดูมีไฟ เนื้อไม่ทึบตัน ให้มีความโปร่งซักนิด เลือกที่ไม่มีรอยร้าวจนเห็นชัด หน้าพลอยไม่ควรมีรอยขีดข่วนหรือรอยสึก

การเจียระไน

ทับทิมมักจะเจียระไนเป็นเหลี่ยมผสม (Mixed cut) การเจียระไนจะมีผลต่อประกายของเม็ดพลอย หากเจียระไนก้นพลอยตื้นเกินไป จะทำให้พลอยมองดูโหว่หรือมีหน้าต่าง แต่ถ้าเจียระไนก้นลึกเกินไป จะทำให้พลอยดูมืด ควรเลือกเม็ดที่มีสัดส่วนพอดี ไม่บิดเบี้ยว ส่วนการเจียระไนแบบหลังเบี้ย ก็ควรดูรูปร่างให้พอดีสมส่วน ทับทิมสตาร์หลังเบี้ยควรเลือกที่มีขาตรงเป็นแนวขนานกับด้านยาวของพลอยและอยู่กึ่งกลางพลอย



อ่านต่อ - ตอนที่ 11 https://www.gemsharmonyshop.com/b/23

อ่านตอนที่ 9 https://www.gemsharmonyshop.com/b/21