รอบรู้เรื่องอัญมณี ตอนที่ 13 : มรกต (Emerald)

           มรกตจัดได้ว่าเป็นอัญมณีที่มีสีเขียวสวยที่สุดในบรรดาอัญมณีสีเขียวเลยทีเดียว มีตั้งแต่สีเขียวสด สีเขียวอมน้ำเงิน สีเขียวอมเหลือง มรกตที่ผู้เขียนกล่าวถึงนี้ คือ พลอย Emerald ซึ่งเป็นพลอยในตระกูลเบริล (Beryl) มีความแข็ง 7.5-8 ซึ่งหลายคนอาจจะเคยได้ยินคนเรียกพลอยสีเขียวในแถบจังหวัดจันทบุรีว่า มรกตจันท์ แต่จริงๆแล้วมรกตจันท์ของคนจันทบุรีคือ พลอยเขียวส่อง หรือ Green Sapphire การเรียกชื่อพลอยเขียวส่องเป็นพลอยมรกต อาจทำให้เข้าใจผิดได้ว่าเป็นพลอยชนิดเดียวกัน ซึ่งในความเป็นจริง เป็นพลอยคนละชนิดที่ต่างกันโดยสิ้นเชิง

โดยธรรมชาติของมรกต เนื้อพลอยมักมีรอยแตกร้าวมาก มรกตจึงมีการปรับปรุงคุณภาพแทบทุกเม็ด โดยการนำมาอุดรอยร้าวด้วยน้ำมันหรือสารเรซิน (Resin) มรกตที่เป็นที่นิยมและราคาสูง ได้แก่ มรกตโคลัมเบีย ซึ่งมีสีเขียวสวยสดใส ส่วนแหล่งที่สำคัญอื่นๆ ได้แก่ แซมเบีย บราซิล ซิมบับเว รัสเซีย อินเดีย

มรกตยิ่งมีขนาดใหญ่ก็ยิ่งหายาก ยิ่งคุณภาพดีราคายิ่งสูง บางครั้งมีราคาสูงกว่าทับทิมและไพลินเสียอีก พ่อค้าบางรายขายมรกตตามน้ำหนักเป็นราคาต่อกะรัต แต่ก็มีบางรายขายตามความพอใจ  ซื้อขายกันเป็นเม็ด แล้วแต่ความสวยของเม็ดนั้นๆก็มี

                                                                          

**สิ่งที่ต้องพิจารณาเมื่อซื้อมรกต**

แท้หรือเทียม

ลักษณะตำหนิธรรมชาติของพลอยมรกตจะแตกต่างจากทับทิมและไพลิน ตำหนิของมรกตจะเป็นลักษณะตำหนิของเหลว (Liquid) โดยส่วนมาก และสามารถพบผลึก (Crystal) เส้นเข็ม (Needle) ตำหนิ 2 สถานะ (2-phase) และ 3 สถานะ (3-phase) สำหรับมรกตสังเคราะห์ (Synthetic Emerald) จะมีตำหนิของเหลวที่มีลักษณะผิดธรรมชาติ มีลักษณะเส้นการเจริญเติบโตเหมือนฟันปลา ซึ่งการสังเกตด้วยตาเปล่านั้นค่อนข้างยาก ส่วนอัญมณีอื่นๆที่มักนำมาเลียนแบบมรกตจะเป็นพวก แก้ว พลาสติก พลอยปะ คิวบิคเซอร์โคเนีย หรือพลอยสีเขียวชนิดอื่นๆ เช่น โกเมนสีเขียว ทัวร์มาลีนสีเขียว ควอตซ์ย้อมสีเขียว

การปรับปรุงคุณภาพ

มรกตเกือบทุกเม็ดมีการปรับปรุงคุณภาพโดยการแช่น้ำมันหรืออุดรอยร้าวด้วยสารเรซิน กระบวนการนี้ทำกันเป็นปกติประมาณ 99.99% ของพลอยมรกตเลยก็ว่าได้ จึงไม่ต้องพิจารณาอะไรมาก เพียงแต่ต้องระวังเวลานำมรกตไปขึ้นตัวเรือน เนื่องจากความร้อนในกระบวนการทำตัวเรือนจะทำปฏิกิริยาต่อสารที่อุดรอยร้าว อาจทำให้พลอยแตกได้ จึงต้องมีความระมัดระวังเป็นพิเศษ นอกจากนี้ การปรับปรุงคุณภาพที่ต้องระวังคือ การย้อมสี บางครั้งมีการใส่สีลงไปในสารที่อุดรอยร้าวด้วย ทำให้มรกตดูสีสดผิดปกติ

สี

ควรเลือกมรกตที่มีสีเขียวสดกำลังดี ไม่อ่อนเกินไป และมีสีสม่ำเสมอทั่วทั้งเม็ด สีที่มีราคาสูงจะมีสีค่อนข้างเข้ม มีความสดใส สีเขียวมรกตของมรกตโคลัมเบียจะเป็นที่นิยมและมีราคาสูง เป็นสีที่ดูแล้วเย็นตา อาจมีอมเหลืองหรืออมน้ำเงินเล็กน้อย

ความสะอาด

มรกตเป็นพลอยที่มีตำหนิมาก การหามรกตที่ใสสะอาดค่อนข้างหาได้ยาก อย่างไรก็ดี ควรเลือกมรกตที่ดูมีไฟหรือมีประกายบ้าง แม้จะมีตำหนิก็ไม่ควรทำให้เนื้อพลอยดูทึบตัน และไม่มีตำหนิจุดสีดำหรือน้ำตาลจนเห็นชัดเจน ควรเลือกเม็ดที่ไม่มีรอยแตกร้าวมาก ไม่มีรอยบิ่นหรือรอยสึกมากจนเกินไป จะทำให้มีผลต่อความคงทนของมรกต

การเจียระไน

มรกตมักเจียระไนเป็นรูปเหลี่ยมมรกต (Emerald cut) ซึ่งมีลักษณะเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมตัดมุม มีทั้งแบบจัตุรัสและผืนผ้า ควรเลือกเม็ดที่ได้สัดส่วนกำลังดี ไม่เบี้ยวจนเกินไป มีเหลี่ยมด้านข้างขนานกันและสมมาตร ก้นพลอยไม่ลึกเกินไปเพราะจะทำให้พลอยดูมืดและยากต่อการขึ้นตัวเรือน ส่วนเหลี่ยมรูปร่างอื่นๆ เช่น รูปไข่ หยดน้ำ ฯลฯ ก็ควรเลือกที่มีการเจียระไนได้สัดส่วนเช่นกัน




อ่านต่อ - ตอนที่ 14 https://www.gemsharmonyshop.com/b/26

อ่านตอนที่ 12 https://www.gemsharmonyshop.com/b/24